Kalp ve kan damarları
Kalp kastan yapılmış içi boş bir organdır. Kalbin iç kısmı 2 atriyum ve 2 ventriküle ayrılmıştır. Kan, kulak kepçesinden ventriküle özel bir kanaldan akar. Kulakçıklar ile karıncıklar arasında, kanın karıncıklara geri atriyuma akmasını engelleyen kapakçıklar vardır. Kalbin sol tarafında 2, sağ tarafında ise 3 kapakçık vardır.
Kalbin sol karıncığından çıkan aort ile sağ karıncığından çıkan pulmoner arter arasında hilal kapakçıklar bulunur. Semilunar kapakçıklar kanın ventriküllerden geri akışını engeller. Kalp kapakçıkları kanın kulakçıktan karıncığa, karıncıktan da aorta ve artere tek yönlü akışını sağlar. İnsan kalbinin kütlesi yaklaşık olarak 250-360 gr arasında değişmektedir.
İnsan kalbi sol göğüs bölgesinde asimetrik bir pozisyonda yer almaktadır. Kalp, perikard adı verilen bir kese ile kaplıdır. Kalp, dışta epikardiyum, ortada kas tabakası olan miyokardiyum ve içeride endokardiyumdan oluşur. Miyokardiyum kalbin ana kütlesidir. Çizgili kas dokusunun özel bir grubudur. İskelet kaslarından çeşitli özelliklere göre farklılık gösterir. Bu nedenle, kalp herhangi bir uyarana bir bütün olarak yanıt verir. Kalp istemsiz çalışırken, iskelet kasları istemli olarak kasılır ve açılır. Kalp göğüs boşluğunun içinde yer alırken, iskelet kasları nispeten dışta kemiklerin üzerinde bulunur.
1-1 paralel kas liflerini birbirine bağlayan tipik lifler kalbin otomatikliğini oluşturur. Bu lifler daha çok yedek besin maddesi glikojen içerir ve Purginye lifleri olarak adlandırılırlar.
Kalbin ritmik olarak kasılması ve açılması için ihtiyaç duyduğu uyarımı, alt ve üst vena kava ile birleştiği bölgede yer alan sino-atriyal düğümden alır. ve sağ atriyuma girer. Cakes Flak düğümü, kalp otomatizminin işlevsel sisteminin başlangıcıdır. Uyarılma dürtüsü bu düğümden 800-1500 mm/sn hızla 2. atriyum arasındaki atriventiküler sinüs adı verilen ve kalp otomatizminin 2. bölümünü oluşturan bölgeye iletilir. Ancak, burada iz dalgasının hızı çok zayıf - 200 mm/sn. Bu hızdaki uyarılma impulsları, kardiyak otomatisite fonksiyonel sisteminin 3. bölümüne gönderilir. Bölüm 3 sağ ve sol ventriküller arasındaki septumda bulunur ve Hissa demeti olarak adlandırılır. Bu demetteki iz dalgalarının taşınması hızlanarak 4000 mm/sn'ye ulaşır. Demet dalının lifleri sağ ve sol karıncık kas lifleri içinde 2 bacak şeklinde yayılmıştır. Uyanma dalgaları, Hissa demeti tarafından atriyumdan ventriküle iletilir. Kalbe yayılan uyarılma dürtüsü, merkezi sinir sistemi tarafından taşınır. Kalp aktivitesinde yer alan 2 tip efferent sinir vardır, yani sempatik ve efferent sinir lifleri. Sempatik sinirler kalbin aktivitesini kuvvetlendirici veya pekiştirici, afferent sinir ise frenleyici etkiye sahiptir.
Kalbin döngüsü, kalp kasının ritmik kasılma ve gevşemesinden oluşur. Sağlıklı bir insan 1 dakikada 65-75 kalp döngüsüne sahiptir. Her kalp döngüsü 3 aşamadan oluşur:
1. Atriyum ve ventrikül kasılma-sistol aşaması
2.Sıralı atriyal ve ventriküler boşalma-diyastol aşaması
3.Eşzamanlı toplam atriyum ve ventriküler boşalma-duraklama
Bir kalp döngüsü 0,8 saniyeye eşittir. Bu sürenin yaklaşık 0,1 saniyesi atriyal sistol, 0,3 saniyesi ventriküler sistol ve 0,4 saniyesi genel diyastol yani duraklama için harcanır.
Kan damarları
Kan hareket ettiren sistem kalbi, atardamarları, toplardamarları ve kılcal damarları içerir. İnsan kan dolaşımı kapalıdır. Kanın hareket hızı ne olursa olsun, bu süreçte kalpte oluşan basınç, damar duvarlarındaki kasların ritmik kasılması ve birçok dış faktör bu süreçte asıl yeri oynar. Ancak genel olarak dolaşım organlarının aktivitesi hem endokrin bezleri hem de sinir sistemi tarafından kontrol edilir. Damarlar yapı ve işlevlerine göre atardamar, toplardamar ve kılcal damarlara ayrılır. Kanı kalpten organlara ve dokulara taşıyan damarlara atardamar denir. Kalbi terk eden en büyük artere aort denir. Bu damarlar tüm organ ve dokulara giderek onlara oksijen ve besin sağlar. Arterler organlara ve dokulara ulaştıkça kılcal damar adı verilen daha ince dallara ayrılırlar. Kılcal damarların atardamarlara yakın kısmına arteriol denir. Kandaki besinler ve oksijen buradaki ince deliklerden hücreler arası sıvıya aktarılır. Metabolizma sonucunda tortu ürünleri ve karbondioksit, kılcal damarların venül adı verilen bölümünde hücreler arası sıvıdan toplanır ve burada postkapiller damarlara, küçük ve büyük vena kavaya, alt ve üst vena kavaya ve son olarak da damarlara dökülür. Kalbin sağ kulakçığı.
Kanın damar sistemi yapı olarak biraz benzer olsa da, birçok farklılıkları olduğunu not etmeliyiz. Ortak noktaları, hem arterlerin hem de damarların aynı sayıda katmana sahip olmalarıdır. Dışarıdan, yoğun bir bağ dokusu tabakası vardır, altında bir kas tabakası ve ardından bir elastik lif tabakası ve bir iç hücre tabakası vardır. Kılcal damarlar tek bir düz hücre tabakasından oluşur. Arter, ven ve kılcal damarlar istemsiz hareket eder.
Kardiyovasküler sistem
Ayırt edici özellikleri şunlardır: Yukarıda belirtilen tabakalar, atardamarlarda toplardamarlara göre daha kalındır, damarlarda kanın geri akmasını önlemek için kapakçık-cepler vardır, kanın hareket hızı damarlardadır. aort ve atardamarlarda 0,5 m/sn, kalbe yakın damarlarda 0,2 m/sn'dir. Ayrıca damarlarda kan basıncı yüksektir. Arterler ve damarlar daha derine iner ve damarlar genellikle fizyolojik önemi büyük olan vücut yüzeyi boyunca gider.Vücut yüzeyinde damarların varlığı, kanın doğru hareketini olumsuz yönde etkileyen kuvvetlerin azalmasını sağlar. kalp. Arterin derin geçişi, organların ve dokuların iyi beslenmesi için koşullar sağlar. Aorta ve atardamarlar kanı kalpten çevre organlara ve dokulara taşırken, damarlar organ ve dokulardan kalbe kan taşır. Ancak küçük kan dolaşımında bu düzenlilik bozulur.
Kaynak. Kaizen.az