Məməlilər haqqında Məlumat
Balalarını doğuraraq dünyaya gətirən və onları südlə bəsləyən heyvanlara məməli heyvanlar deyilir. Qoyun, inək, pişik, it, at, meymun, yarasa, balina, kimi heyvanlar məməli heyvanlardır.
Məməli heyvanların bir hissəsi otla bəslənər. Bu səbəblə bu tip heyvanlara ot yeyən heyvan deyilir. Geyik, meymun, dəvə, qoyun, keçi, inək kimi heyvanlar ot yeyən məməlilərdir. Otla qidalanan heyvanların çənə strukturları ot qoparmağa əlverişlidir.
Et yeyərək bəslənən məməli heyvanlara ətyeyən məməlilər deyilir. Çənələri qüvvətli, dişləri uzun və itidir. Et yeyərək bəslənən heyvanların böyük bir hissəsi yabanım. Pişik, it, aslan, pələng, qurd və çaqqal ətlə qidalanan məməli hayvanlardır.Kesici dişləri çox inkişaf etmiş olan siçan, sincab, dovşan, qunduz kimi heyvanlar kemirici məməlilərdir. Kemirici məməlilər bitkilərin kök və gövdələrini gəmirərək beslenir.Yarasa uca bilən məməli heyvandır. Yarasaların eşitmə duyğuları çox inkişaf etmişdir. Mağaralarda yaşar. Böcəklərlə beslenir.Yunus, balina və suiti suda yaşayan və üzən məməli heyvanlardır. Dərilərində qıl və tük yoktur.Kelebek, quş və yarasalar quruda yaşayır. Qanadları vardır və uçarlar. Buna baxmayaraq kəpənək və yarasa quşlar qurupunda deyil. Çünki kəpənək onurğasız heyvandır.
Ümumi Xüsusiyyətləri
Soxulcanlar
* İstiqanlı heyvanlardır.
* Dəriləri tüklərlə örtülüdür.
* Skelet kemikleşmiştir.
* Daxili döllənmə görülür.
* Qəlbləri dörd gözlüdür.
* Məməlilərin bağlı dövran sistemi görülür.
* Yavru inkişafının bir hissəsini döl yatağında tamamladıqdan sonra doğular.
* Sinir sistemləri çox yaxşı inkişaf etmişdir.
* İnkişaf səviyyəsinə görə dimdikli Məməlilər, Kisəli Məməlilər, Gerçək Məməlilər şəklində sıralanır.
Dimdikli Memeli
Ornitorenk
* yumurtlayan məməlilərdir.
* Süd vəziləri primitivdir.
* Artıma, ifrazat və həzm məhsullarını tək dəlikdən atarlar.
* Nümunələr: Ördək dimdikli palitipus, Ornitorenk
Kisəli Məməlilər
Kenquru
* Bədənlərindəki kıllar olduqca sıxdır.
* Barmaq uclarında dırnaqları tapılar.
* Skeletlərinə Kese Kemiği yer alır.
* Sinə bölgəsində xüsusi əzələlərdən quruluşlu kəsə tapılar.
* Kese: Balanın doğulduqdan sonra inkişafına bir müddət daha anasının bədənində davam etməsi üçün xüsusiləşmiş quruluşdur.
* Nümunələr: Kenquru, Uçan Kisəli Dələ, Koala, Kisəli Ayı, Kisəli Karıncayiyen, Uçan dələ, Kisəli Siçan
Gerçək Məməlilər
Mavi Balina
* Yavru inkişafı ananın içində reallaşar.
* Bəzi balalar doğulduqdan sonra bir müddət daha ana baxımına ehtiyac duyarkən, bəzi balalar isə dərhal erginlerle birlikdə hərəkət edə biləcək mövqedədir.
* Yurdumuzdaki məməlilər bu qrupa daxildir.
* Plesenta: balanın ana bətnində ikən qida mübadiləsini təmin edən quruluşdur.
* Nümunələr: İnsan, İnək, Pişikkimilər, İt, Aslan, Qoyun, Siçan, Kirpi, Kunduz, köstəbək, Dovşan, Dələ, at, dəvə, zürafə, Maral, Yarasa, Fil, Donuz, Meymun
Mənbə. qoz.az
