Dimitry Glukhovsky tərəfindən qələmə alınan Metro ardıcıllığı, yalnız günümüz Rus ədəbiyyatının qabaqda gələn distopik fantastika əsərlərindən biri olmaqla qalmadı, eyni zamanda biz oyun sevərlər üçün də çox əhəmiyyətli bir seriyanın qapısını araladı.
Artıq seriyanın 3. halqası ilə görüşmə və xəyallarının arxasından qaçan Artyom və yol yoldaşlarına yoldaşlıq etmə zamanı gəldi. Diləsəniz sözü çox uzatmadan səyahətimizə başlayaq.
"Metro, yalanlar üzərinə inşa edilmiş bir qala" (Anna)
Metro 2033 ilə başlayan hekayədə baş xarakteri Artyom, metro tunellərini çürüyüb gedən insanlıq cədvəlini kabullenemiyor və daha yaxşı bir dünyanın mümkün olduğuna inanır. Bu inancının arxasından qaçarkən cəmiyyətindən xariclənmək və ən yaxınındakı adların belə tənqid oxlarını üzərinə çəkmək qaçınılmaz olur Artyom üçün. Yenə də o bir qəhrəman və asan asan bəs edəcək deyil. Dünya üzərində başqa kimin qalmadığı düşüncəsini sonuna qədər rədd edir; geri qalan insanlarla ünsiyyətə keçə bilmək və metrodakilere yaşana biləcək fərqli yerlər olduğunu göstərmənin yollarını axtarır.
Necə ki bu səyi nəticə verir; əvvəlki oyunlar (və kitablar) ərzində Moskva Metrosu'nda həyat mübarizələrinə şahidlik etdiyimiz qəhrəmanlarımız böyük nisbətdə Artyom'un inadı nəticəsində, bir tərəfdən də gözlənilməz hadisələrin inkişafıyla Metro'dan və Moskvadan çıxıb yollara düşmək vəziyyətində qalırlar. Səfərin göstərdiyi ilk şey, illər ərzində yalanlar üzərinə inşa edilmiş bir cəmiyyətdə, başqalarının yazdığı bir hekayənin aktyorlar olduqları. Artyom'un əzmi, Annanın sevgisi və Millerin vəzifə eşqi, Sparta qurucularının da cəsarətləri ilə artıq figüranlıktan çıxma və öz hekayələrinin qəhrəmanı olma zamanı gəlir. Səfər ərzində Ural Dağları'nı aşır, gah Volga sahillərində dolanır, gah Xəzərə gedir, Taiga'da meşə havasını soluyup, Novosibirsk'te qışı yaşayırıq. Artyom'a bu səfərində biricik eşqi Anna, Annanın atası və Sparta qurucularının Komandiri Miller, Stepan, Duke, Sam, Damir, Alyosha kimi yeni adlar yoldaşlıq edərkən, yollarımız başqa xarakterlərlə də kəsişir. Katya ilə Nastya, Giuli və ya Olganın hekayələrində də ürəyinizə toxunacaq detallara bərabər gələ bilər, qrupumuza qatılanlarla sevinib ayrılanlarla hüzünlənə bilərsiniz.
Savaş, bir çox canavar doğura bilər!
İlk oyunlardan tanış simvol kimi tanıdığımız canavarlarımız da var; Vatcher, Lurker, Humanimal və ya Demon kimi.
Metro'yu tərk edib dağlar, vadilər, çaylar, çöllər aşdığımız, minlərlə kilometr qat etdiyimiz macərada, yeni düşmənlərlə da qarşılaşırıq əlbətdə. Göl və ya çaylara girdiyinizdə mutasiyaya uğramış nəhəng balıqlar, krevetlər və ya yeraltı sularında qarşınıza çıxan nəhəng qurdlar, süluki bir tərəfdən, yaban torpaqlarda radiasiyanı yedikcə dəliyə dönmüş ayı, qorilla və kurtlar o biri tərəfdən sizə nüvə cəhənnəmi yaşatmaq üçün əllərindən gələni artlarına qoymurlar. Düşmən müxtəlifliyi baxımından çox da şikayət ediləcək bir nöqtə yoxdur anlayacağınız üzrə. Bəlkə, bəzilərini daha az bəzilərini da daha çox görebilirdik, amma bu halıyla də məncə gözəldi.
Təbii hər zaman olduğu kimi yenə əsas düşmənin insanlar (və ən çox da iqtidar ehtirası) olduğu nəticəsinə gəlmək üçün çox vaxt sərf etmək qalmırıq. Oyunun hər bir hissəsində döyüşün ağır yarasının bu qədər təzə olmasına baxmayaraq insanlığın necə bir anda canavarlaşabildiğini sorgulayacağımız yerlər gəlir və dünyaya da insanlığa da ən böyük zərəri verən biz olduğumuz acı bir şəkildə öyrənəcəyik.
Moskva Metrosu'ndaki iqtidar mübarizələrinin bənzərləri ziyarət etdiyimiz müxtəlif bölgələrdə qarşımıza çıxarkən, inanmalı gözlənilən yalanı ardımızda buraxıb düşdüyümüz yollarda başqa cəmiyyətlərə tam fərqli yalanlar deyildiyinə və insanların bu yalan dünyalara həps olunduğuna qaldığına şahidlik edirik. Miller tərəfindən da dilə gətirilən "Gerçək bir ölüm mü yalan bir həyat mı?" ikilemi tez-tez zehininizdə sədalanan bir sual halına gəlir.
Nə izah etdiyiniz qədər, necə izah etdiyiniz da əhəmiyyətlidir ...
Oyun bir çox başqa istehsalı xatırlada anlarla dolu. Kimi zaman, Metal Gear Solid ardıcıllığından Snake və ya Dishonored'dan Corvo kimi gizlicə irəliləyib işimizi səssiz sədasız görə bilir, düşmən bölgəsi təmizləmə, loot, craft işlərinə giriştiğinizde Far Cry 5 və ya Assassin 's Creed Odyssey kimi oyunları xatırlaya, klastrofobik mühitlərdə müvəffəqiyyətli bir gərginlik oyununu təcrübə edə bilərlər. Nüvə döyüş sonrası dünyanı gəzərkən, Fallout'u belə yad edə bilərsiniz. İşin gözəl tərəfi, oyun qətiliklə bir təqlid deyil, xüsusiliyini hiss etdirir, "bu mənim macəram, mənə aid bir povest" deyir bizlərə. Uzun sözün qısası, müvəffəqiyyətli bir çox nümunədən gözəl təcrübələri bir qabda əridib gözəl bir şəkildə təqdim etmiş oyundur,
Hər son yeni bir başlanğıc ola bilər mi həqiqətən?
Glukhovsky'nin yaratdığı Metro ardıcıllığı bir fəlsəfəyə, alt mətnlərə, göndərmək sahib və oyunlar da bunları ekranlarımıza daşımaq mövzusunda çox müvəffəqiyyətli bir performans sərgiləyir. Exodus da bir istisna deyil, hətta bu işi çox yaxşı etdiyi qənaətindəyəm. Oyunun alt mətnində döyüş tənqidi olduğunu söyləmək bəlkə çox əbəs qaçacaq bu nöqtədə. Amma Exodus'un, yer üzündəki cəhənnəmin yeganə günahkarının insanlar, insanların dayanmaq bilməz iqtidar ehtirasları, ehtirasları olduğunu izah etmək mövzusunda göstərdiyi performansını vurğulamaq keçmək istəmədim. Bütün bu qaranlıq, boğucu cədvələ baxmayaraq tunelin sonunda bir işıq olduğunu göstərmək, ümidi yaşıllaşdırmaq mövzusunda da eyni ölçüdə müvəffəqiyyətlidir. Bəlkə fərq etmisiniz, yazı ərzində mənfi bir nöqtəyə təmas etmədim, bəlkə də göremediğimdendir :) Yenə də ədəd yerini tapsın minvalinde bir iki xüsusu ifadə edərək toplarlayayım. Taiga və Novosibirsk hissələrində gərəksizcə uzadılmış bir alt bölüm vardı -ki bu bəzi oyunçuların sıxılmasına, oyundan qopmasına yol aça bilər. Klastrofobik istiqamətini yoxdur bırakmayalım deyə düşünülüb qoyulmuş ola bilər bu qisimlər, amma bir az daha qısa olsalar bir zərəri olmazdı deyə düşünürəm. Bir də, bəzi düşmən növləri daha çox qarşılaşmaq istərdim. Oyunun əlindəki vəsait daha uzun bir oyun müddətini kaldırabilirmiş mənə qalsa. Bu səbəbdən, yan vəzifələrin sayı artıraraq bu cür qarşılaşmaların müddəti uzatılabilirdi. Amma bir tərəfdən də tarazlığı qorumaq üçün belə bir seçimdə tapılmış, oyunçuların ana hekayədən kopmaması üçün bu yola yönəlmiş ola bilərlər,
Artıq kiçik kiçik son sətirləri qaralıyaq. Hər gözəl şey kimi Metro da nəticəyə çatdı beləcə. Könül rahatlığı tövsiyə edə biləcəyim bir istehsal olduğunu söyleyə bilərəm. Ümid edirəm ki, bu hekayə ola bildiyincə çox adama çatır, çünki yaşana biləcək gözəl bir təcrübə vəd edir. Metro Exodus'un bir il ərzində yalnız Epic Games Store üzərindən satın alına bilər
Üstünlüklər:
Dörd Mövsüm Rusiya!
Yarı açıq dünya, yan vəzifələr, yan xarakterlər
Silahlar və özelleştirmeler
Hekayə və fantastika
Final
Və dahası ...
Eksiler:
Taiga və Novosibirsk'te gərəyindən çox uzadılmış 2 alt bölüm
Bəzi düşmən növlərini daha çox (bəzilərini da daha az :)) görmək istərdik
